5 kluczowych porad jak maksymalnie skorzystać z lata i zakumulować energię na długie jesienno-zimowe miesiące wg medycyny chińskiej.
Czas lata to czas, kiedy energia Yang w przyrodzie osiąga swoje maksimum. Dzień jest długi, słońce wstaje wcześnie i zachodzi późno, a kiedy jest w zenicie, ogrzewa intensywnie, więc dni są przepełnione światłem i dużą ilością energii. Kwiaty kwitną i pachną, wabią owady swoimi kolorami i zapachem, pszczoły zbierają miód, owoce i warzywa dojrzewają. Czyli otacza nas bogactwo kolorów, zapachów i smaków.
Natomiast trzeba pamiętać o bezpośrednim wpływie ekstremalnych upałów na przykład na wahania ciśnienia krwi. Połączenie rozdrażnienia spowodowanego upałem, nadmiernego pocenia się prowadzącego do zagęszczenia krwi i ciągła ekspozycja na zimne oraz gorące bodźce z klimatyzowanych pomieszczeń i samochodów, mogą podnieść ciśnienie krwi. To w ciężkich przypadkach może prowadzić nawet do udaru lub zawału mięśnia sercowego.
Jest to też czas, kiedy na zewnątrz jest dużo wilgoci, ze względu na deszcze i burze, czasem bardzo intensywne. Niestety (zwłaszcza z wiekiem lub w czasie osłabienia) bardzo często mamy skłonność do gromadzenia wilgoci w ciele pod postacią tzw. gorącej wilgoci, co może objawiać się jako różnego rodzaju problemy skórne, na przykład: pokrzywki, zmęczenie, odczucie gorąca i lekkie stany podgorączkowe, bóle głowy o niskim nasileniu, nudności.
Jakie wskazówki ma dla nas medycyna chińska?
1/ Reguluj „gorąco” lub „wilgotne gorąco” odpowiednio skomponowaną dietą
Podczas upałów organizm traci sól poprzez nadmierne pocenie się, zaleca się więc spożywanie większej ilości kwaśnych pokarmów, które pomagają utrzymać płyny w organizmie. Dodatkowo, spożywanie słonych (terapeutycznie) pokarmów może pomóc „odżywić obieg czynnościowy Serca”. Jak napisano (w Su Wen): „Serce rządzi latem. Jeśli Serce jest zbyt rozluźnione, jedz kwaśne potrawy, aby je zebrać. Jeśli serce jest słabe, zjedz słone potrawy, aby je wzmocnić, używaj smaku słonego, aby je odżywić, a słodkiego, aby je uspokoić”.
Zalecenia żywieniowe na czas letni:
Po pierwsze należy spożywać więcej ochładzających terapeutycznie pokarmów, które pomagają regulować temperaturę ciała i przeciwdziałać skutkom nadmiernego gorąca, takich jak: ogórki, pomidory, arbuzy, melony, fasola szparagowa, fasola mung, seler naciowy, wodorosty, owoce pestkowe: brzoskwinie, morele, mięta, sałata i inne warzywa liściaste.
Zaleca się umiarkowane spożycie soli. Nadmierne spożycie soli może prowadzić do zatrzymywania wody i przyczyniać się do uczucia ciężkości i wzdęć. Wybierz naturalne źródła soli, takie jak niejodowana sól morska lub sól kłodawska i używaj jej oszczędnie.
Wskazane są natomiast słone terapeutycznie pokarmy, na przykład: wodorosty, ryby morskie i owoce morza, rośliny strączkowe takie jak: ciecierzyca, fasola azuki, fasola mung, soczewica, oliwki, sos sojowy.
Aby zminimalizować gromadzenie się ciepła w organizmie, należy rozważyć minimalizację potraw pieczonych i grillowanych na rzecz większej ilości potraw lekko ugotowanych, gotowanych na parze lub surowych. Gotowanie na parze lub lekkie, szybkie podsmażanie warzyw na przykład w woku, może pomóc zachować ich wartość odżywczą, jednocześnie utrzymując je lekkimi i łatwymi do strawienia.
Unikaj zbyt ostrych lub tłustych potraw. Pikantne i tłuste potrawy mogą wytwarzać wewnętrzne gorąco w organizmie, nasilając skutki sezonu letniego. Najlepiej ograniczyć spożycie lub wybrać łagodniejsze przyprawy i zioła śródziemnomorskie takie jak: bazylia, tymianek i oregano
Włącz do swojej diety dużą ilość sezonowych owoców i warzyw. Te pokarmy są nawadniające, bogate w witaminy oraz minerały i mogą pomóc uzupełnić płyny utracone w wyniku intensywniejszego pocenia się. Dodatkowo latem dostępne są owoce, które dojrzały w pełnym, letnim słońcu, więc są przepełnione Qi.
2/ Nie wychładzaj się nadmiernie
Oznacza to, iż nie powinno się spożywać zbyt dużej ilości produktów zimnych z lodówki, takich jak lody i napoje: smoothies, soki, kawa mrożona, woda z lodem albo owoce prosto z lodówki. Nie należy również przesadzać z ilością spożywanych cytrusów czy sałatek. Latem mogą one być przyczyną bólu brzucha i niestrawności, zwłaszcza u dzieci i starszych osób, a także spowolnić metabolizm wychładzając organizm od środka.
3/ Dbaj o nawodnienie w odpowiedni sposób
Nawodnienie organizmu ma kluczowe znaczenie podczas gorących letnich miesięcy. Pij dużo wody, herbat ziołowych, kompotów i soków owocowych oraz warzywnych, aby utrzymać ciało w chłodzie i nawodnieniu. Unikaj nadmiernej ilości słodkich lub zawierających kofeinę napojów, ponieważ mogą one przyczynić się do odwodnienia.
W celu ochłodzenia ciała i promowania ogólnego dobrego samopoczucia, poleca się picie herbat ziołowych. Przykładowo: chińską chryzantemę, miętę, hibiskus i zieloną herbatę. Herbaty te mają właściwości ochładzające i mogą pomóc zmniejszyć wewnętrzne gorąco.
4/ Dbaj o odpoczynek i regenerację
Z pewnością dobry sen jest czymś, o co powinniśmy dbać przez cały rok. Latem, relaks i sen jest szczególnie zalecany w godzinach „Zi” oraz „Wu”. Godzina Zi to czas pomiędzy 23:00 a 1:00, a godzina Wu to czas pomiędzy 11:00 a 13:00. Ogólnie rzecz biorąc ważne jest, aby położyć się do łóżka przed godziną Zi, czyli 23.00. Istotne jest to, że godzina Zi to czas przejścia z Yin do Yang. Po tym okresie nasze ciała są już w stanie ekspansji Yang, ruchu przeciwnego do dobrego snu, a więc zasnąć będzie o wiele trudniej. Kładzenie się do łóżka i spanie przez tę godzinę zapewnia, że maksymalnie odpoczywamy, że naprawdę przechodzimy w stan regeneracji, który uzupełnia nasze substancje witalne. Godzina Wu (11.00-13.00) jest również czasem przejścia i tradycyjnym zaleceniem jest krótka drzemka w tym czasie, aby zharmonizować ciało z ruchem Yang do Yin. Zalecenie to dotyczy tylko krótkiej drzemki, która może trwać 20- 30 minut (w końcu to dopiero początek Yin 😉). Następnie nie należy się wylegiwać, tylko wstać i wrócić do normalnej aktywności.
5/ Kumuluj energię na zimę
Ostania porada dotyczy gromadzenia Qi i „esencji” pozyskiwanej z napojów i pożywienia. Mimo, że lato sprzyja zabawie i większej aktywności, należy pamiętać, że to najlepszy czas w roku na zgromadzenie Qi, której nadwyżki w sprzyjających okolicznościach nasz organizm przekształci w tzw. esencję Jing. Jeśli rozsądnie wydatkujemy energię, którą pozyskujemy w dużych ilościach latem, to będziemy dobrze wyposażeni w Qi obronną na późniejszy, mniej sprzyjający czas, od jesieni poprzez zimę aż do wiosny. W ten sposób nasza odporność będzie lepsza, a co więcej, zgromadzona nadwyżka Qi posłuży nam znacznie dłużej, gdyż to właśnie od jakości i ilości Jing (esencji) zależy nasza witalność i długie, zdrowe życie.
Na koniec warto już teraz wewnętrznie przygotować się do jesiennego detoxu, który dobrze jest przeprowadzić na początku jesieni, najlepiej na przełomie sierpnia i września. Dobrze dobrana dieta detoksykująca pozwala się pozbyć ewentualnych toksyn, czyli między innymi tzw. patologicznego gorąca i gorącej wilgoci, które łatwo mogą powstać latem. O diecie detoksykującej można będzie przeczytać w następnym, sierpniowym artykule.